First Reformed (2017)

Mam mieszane uczucia co do Paula Schradera. Jako scenarzysta ma na swoim koncie kilka prawdziwych arcydzieł ("Taksówkarz", "Ostatnie kuszenie Chrystusa"). Jako reżyser nakręcił też kilka całkiem udanych filmów ("Auto Focus", "Facet do towarzystwa"). Ostatnio jednak wyraźnie obniżył loty. "Zanim nadejdzie noc" czy "Geniusze zbrodni" to już były spore rozczarowania. Mimo to nie byłem przygotowany na "Pierwszego reformowanego". Przecierałem oczy ze zdumienia patrząc na to, czego Schrader tu dokonał. Ten film zdecydowanie znajdzie się w czołówce największych gniotów widzianych przeze mnie w tym roku.

To, co gubi "Pierwszego reformowanego", to niewyobrażalna wręcz dosłowność w wykorzystywaniu przez reżysera metafor i alegorii. Jakby Schrader w ogóle nie znał pojęcia subtelności. Film ma wyraźnie ekologiczny wydźwięk, więc reżyser tworzy analogię pomiędzy kondycją Ziemi, a głównym bohaterem, który jest schorowany. Jest też będąca w ciąży kobieta, która oczywiście ma na imię Maryja. Jestem zdumiony, że reżyser nie zasugerował niepokalanego poczęcia. Ale już wizji lewitacji wśród gwiazd i pejzaży zdewastowanej planety sobie nie odmówił.

Ordynarność, z jaką Schrader porusza problem depresji, która może prowadzić do tragicznych skutków, wykraczała poza to, co byłem skłonny spokojnie tolerować. Dla mnie "Pierwszy reformowany" to brutalny gwałt intelektualny. A najgorsze w tym wszystkim jest to, że będąc świadomym, kto stał za kamerą, nie porzuciłem filmu, lecz oglądałem go dalej licząc, że w finale zrobi jakąś drastyczną woltę, które ów kompletny chaos zmieni w coś mającego głębszy artystyczny sens. Niestety końcówka jest równie egzaltowana co cała reszta.

Ocena: 1