A Serious Man (2009)

W jednej ze scen "Poważnego człowieka" główny bohater mówi, iż matematyka choć nie pozwala zrozumieć fizyki, pozwala ją opisać. Osoba, której to mówi, młody chłopak, twierdzi z kolei, że rozumie fizykę, choć nie zna się na matematyce. I choć to ten pierwszy jest główną postacią najnowszego obrazu braci Coen, to jednak reżyserowie stają po stronie tego drugiego i udowadniają, że być może matematyka daje najelegantszy opis zjawisk, ale kino również to potrafi. Tym samym powstał najlepszy film z matematyką w tle od czasu "Pi" Darrena Aronofsky'ego.

"Poważny człowiek" na prostych przykładach ilustruje zawiłe zasady mechaniki kwantowej, zgodnie z którą rezultat nie jest czymś stałym, niezmiennym, obiektywny, a w dużej mierze zależy od obserwatora, od tego co on uczyni. Dopóki nie czyni nic, wszystkie zdarzenia są możliwe, kiedy jednak coś uczyni, z potencjalnych możliwości tylko jedna pozostaje, reszta znika. I takie jest życie bohatera. Co jest w kopercie? Czy w ogóle jest koperta? Co się dzieje z żoną? Kto ginie a kto nie? Nawet ostatnia scena jest zawieszona na znaku zapytania: czy gdyby nie dokonał wyboru, jakiego dokonał, to czy telefon by zadzwonił?

Oczywiście można pójść jeszcze dalej w stronę mechaniki kwantowej i uznać, że tak naprawdę film nie opowiada żadnej historii, że nie ma żadnego bohatera, a cały obraz to kwantowa superpozycja, co oznacza, że każdy z bohaterów, każde ze zdarzeń to jeden z możliwych stanów (stąd żywy Larry i martwy Sy, genialny matematyk Artur i matematyczny analfabeta Clive, itp. itd.). Takie podejście dawałoby lepszą interpretację finalności zakończenia, którą moglibyśmy uznać za sytuację pomiaru.

Choć jestem pod olbrzymim wrażeniem konstrukcji braci Coen, to jeśli chodzi o stronę filmową chwilami "Poważny człowiek" jest nużący, tkwi w miejscu i przestaje mieć sens fabularny. Są to na szczęście tylko chwile, reszta jest znakomita, a czarne poczucie humoru (zwłaszcza w scenach snów) jest doskonałe.

Ocena: 8