Filmy Torne'a

W zasadzie mógłbym w tym miejscu skopiować w całości komentarz, jaki napisałem po obejrzeniu filmu "Creep". Dwójka ma bowiem dokładnie te same zalety i wady.

"Równość" to jeden z najbardziej męczących filmów, jakie miałem okazję ostatnio obejrzeć. Ale muszę powiedzieć, że ramy, w jakich całość została osadzona, wydały mi się intrygujące. Choć bowiem historia dotyczy nierówności płci w wielkim biznesie, jednocześnie pokazuje, jak w praktyce niewiele różni mężczyzn od kobiet. Podobało mi się to, że w tym filmie i kobiety i mężczyźni wykorzystują seks i swoje ciało do zyskania przewagi, wydobycia informacji lub po prostu do dokonania zwykłej manipulacji. Podobał mi się zestaw kobiecych bohaterek - drapieżnych, choć zarazem w różny sposób radzących sobie z wymogami ambicji i życia prywatnego. Wreszcie podobał mi, powtórzony dwukrotnie, tekst o tym, że kobiety w końcu mogą mówić wprost o swoich zawodowych oczekiwaniach.

"Młodość w Oregonie" to amerykańskie kino niezależne w swoim najbardziej typowym, a przez to już trochę wymęczonym wydaniu. Oto jest typowa rodzina, choć poszczególni jej członkowie na potrzeby filmu prezentowani są jako ekscentrycy. Oto jest podróż. Nie tylko metaforyczna ale i rzeczywista. Podczas niej prawda wyjdzie na jaw, brudy zostaną wyprane, a skonfliktowani członkowie rodziny otrzymają okazję naprawienia nadwyrężonych relacji. I jest też śmierć, a w każdym razie jej widmo. Bo w niezależnym kinie amerykańskim umieranie i świadomość śmiertelności są podstawowym składnikiem umożliwiający doznanie przez innych bohaterów mikro-objawienia.

Czasami droga do prawdy jest bardzo kręta. Ta, o której opowiada film Scootera Crokle'a, do nich nie należy. Główna bohaterka musi po prostu podążać śladem kolejnych trupów. Historia bowiem przypomina rysowankę, która polega na łączeniu kolejno ponumerowanych punktów, co spowoduje powstanie skończonego obrazka. I tak od trupa A, przez trupa B i C, bohaterka bez większych problemów dociera do finału, który jest tak oczywisty, że każdy, kto w życiu widział więcej niż 20 filmów, nie będzie nim zaskoczony.

Ten film nie powinien się udać. Stéphane Brizé wykorzystuje prozę Guya de Maupassanta, by uchwycić istotę życia. Na niczym tak naprawdę na dłużej się nie zatrzymuje. Zamiast na elementach życia, on chce pokazać całość: rozczarowania i radości, chwile szczęścia i rozczarowań, ból, kłamstwa, dumę, niespodzianki. To wszystko u Brizé nakłada się, splata, tworzy rzecz bez końca, bez początku, w której trudno jest separować elementy zniszczenia całości. Nie potrafię wyjść ze zdumienia, że mu się to udało.

W przeciwieństwie do wielu osób nie jestem fanem "Pacific Rim". Z tego też powodu na "Rebelię" szedłem z myślą, że może być tylko lepiej. I zapewne znów będę w mniejszości, bo kontynuację rzeczywiście oceniam wyżej.

Jestem przekonany, że gdyby "Dziwak" nie był filmem found footage, o wiele bardziej by mi się spodobał. Ma w sobie naprawdę sporo dobra i niebanalnych pomysłów. Problem tkwił jednak w tym, że aby w pełni się cieszyć tym, co widziałem na ekranie, musiałbym najpierw uwierzyć w prezentowaną historię. To zaś było niemożliwe właśnie przez fakt, że jeden z głównych bohaterów zachowywał się niewiarygodnie, bo zajmował się kamerą, a nie sobą i tym, co się wokół niego działo (nigdy nie zrozumiem scen, w których teoretycznie przerażony człowieczyna przeszukuje dom i okolice i czyni to zagapiony w obiektyw włączonej kamery).

"Ogary miłości" to opowieść o tym, że przeznaczenie jest niczym innym jak naszyjnikiem zrobionym z koralików przypadkowych zdarzeń. Oto młoda Vicki pokłóciła się z matką i nocą wymknęła się z domu, by pójść na imprezę. Oto para seryjnych morderców, która właśnie pozbyła się trupa młodej dziewczyny, przemierza ulice w poszukiwaniu nowej ofiary. Ich spotkanie jest czysto przypadkowe. A jednak dalsze wydarzenia pokazują, że całą trójkę łączyć będą inne relacje, niż to miało miejsce w przypadku wcześniej porwanych dziewczyn. Porywacz John poczuje do niej pociąg wykraczający poza jego sadystyczne perwersje. Porywaczka Evelyn wyczuje to, co wzbudzi jej niepewność, a co gorsza, Vicki przypomina jej o dzieciach, które chciałaby mieć przy sobie, lecz które zostały z ich biologicznym ojcem. Przypadkowe spotkanie rozpocznie ciąg zdarzeń, które zdają się być przygotowane jak kostki domina w szczególnie skomplikowany wzór tylko czekający, by się ułożyć, kiedy padnie pierwsza kostka.

Przedziwny film. "Między ludźmi" to w zasadzie opowieść o niczym. Oglądamy dzień z życia paru Nowojorczyków. Jest wątek o kolekcjonerze płyt winylowych. Jest opowieść o młodej dziewczynie, która krytycznie podchodzi do świata i swoich rówieśników. Jest opowieść o revenge porn. Jest wreszcie opowieść o drobnych pismakach badających śmierć samobójczą pewnego mężczyzny, która być może samobójczą nie była.

SPOILER Na papierze "Daddy Cool" niczym szczególnym się nie wyróżnia. Ot, kolejna opowieść o zwariowanych młodych ludziach, z których jedno w kolejnych latach dorosło, a drugie pozostało nieodpowiedzialnym lekkoduchem. To oczywiście prowadzi do tego, że choć się kiedyś bardzo kochali, teraz dramatycznie się od siebie oddalają. I jak to w takich opowieściach bywa, odpowiedzialny członek pary odkryje, że w życiu trochę szaleństwa jest potrzebne, za to ten nieodpowiedzialny zrozumie, że nadszedł czas najwyższy, by kto inny był dzieckiem.

Coś mi się zdaje, że Vince Vaughn nie zrobi kariery jako aktor kina akcji. A w każdym razie nie kina akcji, które ma jakąkolwiek wartość (nie tylko artystyczną, ale przede wszystkim rozrywkową). W "Bloku 99" był świetny, jednak "Polisa na życie" to filmidło, w jakich chałtury wyrabiają John Cusack, Bruce Willis i Nicolas Cage.

Cuda się zdarzają. Nie sądziłem, że film wyreżyserowany przez Michaela Almereydę może mi się spodobać. A właśnie tak się stało. Choć "Marjorie Prime" nie jest pozbawione wad, to i tak egzystuje na zupełnie innym poziomie od takich "dzieł" reżysera jak "Anarchia" i "Hamlet". A może to po prostu Almereyda nie powinien brać się za Szekspira, bo przecież "Marjorie Prime" to także jest adaptacja sztuki teatralnej. Z drugiej strony "Eksperymentator" z teatrem nie miał nic wspólnego, a i tak był kiepskim filmem.

Jestem zawiedziony. Po najczęściej nagradzanym dokumencie ubiegłego roku spodziewałem się czegoś więcej. Tymczasem dostałem ładną laurkę, która karmi marzenia wielu ludzi, by obcować z dziką przyrodą. "Jane" pokazuje, że te marzenia wcale nie są nierealną mrzonką, lecz czymś, co niektóre osoby (na przykład Jane Goodall) naprawdę doświadczyły.

Współczesna Macedonia to kraj bez perspektyw, szary, pełen bólu, wyrzeczeń i niespełnionych nadziei. Ludzie desperacko potrzebują cudu. Tylko on może dać im siłę, by dalej trwać. Na szczęście taki cud jest na wyciągnięcie ręki. To marihuana.

Kino fatalistyczne. Opowieść o tym, jak wykuwa się przyszłych liderów. To proces ponury. Szkoła z internatem w tym filmie jest piecem hutniczym, do którego trafiają młodzi chłopcy pełni niedoskonałości i wad. W trakcie przemyślanego procesu wytapiane zostają z nich słabości, a wady przekuwane są w twardą stal bezwzględnych charakterów. Nie wszyscy równie dobrze znoszą ten proces. Po drodze zdarza się, że ktoś się wyłamie, co zazwyczaj kończy się jego śmiercią. Ci, którzy przetrwają ten proces nie staną się lepszymi ludźmi. Ich "ja" to synteza poczucia winy, strachu i ulgi, że im się upiekło. To - jak dowodzi reżyser - są podstawowe cechy każdego odnoszącego sukcesy polityka i biznesmena.

Gdybym kupił bilet do kina na ten film, byłby mocno zawiedziony. Ale w domu stanowił całkiem przyjemny szum. Idealny, kiedy chce się coś oglądać jednym okiem, robiąc jednocześnie coś innego.

S. Craig Zahler wyrabia się. Już w "Bone Tomahawk" grał z oczekiwaniami widzów, łącząc ze sobą konwencje, które pozornie zupełnie do siebie nie pasują. W "Blok 99" poszedł podobną drogą, ale tym razem był bardziej zdyscyplinowany i bezwzględny w egzekucji wybranego pomysłu.

Bajki wcale nie są tylko dla dzieci. To opowieści uniwersalne, które można kierować do odbiorcy w każdym wieku. Trzeba tylko znać się na sztuce konwersji. Amanda Sthers z całą pewnością jest w niej specjalistką. "Madame" to bowiem bajka o Kopciuszku, choć w wersji  odmiennej od tej, jaką lansuje Disney.

Dwóch braci i ojciec wybierają się w podróż. Będzie ona długa, a jej celem jest uratowanie życia ojca, co będzie możliwe, jeśli podda się on poważnej operacji. Prosta historia, prawda? Amerykanie nakręcili podobnych filmów drogi setki. Ten film, korzystając z całego bagażu gatunkowego, jest jednak czymś więcej, niż tylko opowieścią o relacjach rodzinnych i śmierci wiszącej nad nimi niczym miecz Damoklesa. Akcja "Podróży z tatą" osadzona została bowiem w 1968 roku. Bohaterowie wyruszają z Rumunii do NRD przez Czechosłowację, w której właśnie rozkwitła (i wkrótce będzie dogorywać) Praska Wiosna.

Są filmy tak złe, że ich oglądanie jest prawdziwym, fizycznym cierpieniem. Są też takie filmy, które ogląda się właśnie dlatego, że są bardzo złe. "Krwawa noc" należy do tej drugiej kategorii.

Na wstępie wyjaśnijmy sobie jedno: jeśli czekacie z obejrzeniem filmu, aż przeczytacie książkę Jeffa VanderMeera, to przestańcie i sięgnijcie po "Anihilację" jak najszybciej. To wcale nie jest ekranizacja "Unicestwienia". Obraz Alexa Garlanda ma z książką mniej więcej tyle wspólnego, co "Pamięć absolutna" z opowiadaniem Dicka "Przypomnimy to panu hurtowo"... a może jeszcze mniej. Garland wykorzystał w swoim filmie tylko kilka z elementów, jakie znalazły się w powieści VanderMeera, wymieszał je po swojemu i stworzył rzecz, która znających oryginał może przyprawić o ból głowy, jeśli będą się upierać, by traktować ją jako ekranizacją.

Aż trudno uwierzyć, że od premiery "Nieznajomych" minęło 10 lat. Film nie był jakoś szczególnie udany, ale bił na głowę wiele tytułów, które doczekały się kontynuacji. Dlatego też zawsze dziwił mnie fakt, że sequel "Nieznajomych" wciąż był odwlekany. Po obejrzeniu "Ofiarowania" przestało mnie to dziwić. Za to zaczęło dziwić co innego: jakim cudem w ogóle doszło do realizacji sequela. Wszystko tu bowiem zrobione jest na odczepnego: standardowa horrorowa rodzina, która aż się prosi o jej ukatrupienie i anonimowi psychopaci, którzy mordują, bo dlaczego by mieli tego nie robić. Równie standardowy zestaw scen, z partiami dialogowymi tak złymi, że z niecierpliwością czekałem na moment pojawienia się zabójców, którzy ukrócą ten bezsensowny słowotok.

Wszystkie dzieci są psychopatami. Tylko część z nich z tego wyrasta, na swoje nieszczęście. Psychopatia u Hanekego to pojęcie dość obszerne. Zawiera w sobie całą ludzką psychikę odartą z moralności i społecznych konwenansów. To natura, która w filmach Hanekego ma więcej wspólnego z Thanatosem niż Erosem. To entropia ujawniająca się w skłonności do niszczenia innych, a także samego siebie. To brak miłość, co nie jest tożsame z brakiem potrzeby obcowania z drugą osobą. To świat sztucznie indukowanego szczęścia, bo w formie naturalnej jest ono niedostępne.

Człowiek wcale nie jest z natury dobry. A miłość to romantyczna nazwa na różne zestawy uczuć (zazwyczaj wcale nie takich pozytywnych), które sprawiają, że ludzie są ze sobą lub czują więź lub jakąś lojalność. Te kłamstwa są użyteczne w codziennym życiu. Ułatwiają bowiem funkcjonowanie. Problem w tym, że wystarczy wpaść w tarapaty, by ta piękna iluzja roztrzaskała się niczym zastawa z miśnieńskiej porcelany.

"Czerwona jaskółka" ma niedorzeczną fabułę, która świetnie sprawdziłaby się w filmie akcji lub komiksowym widowisku. Jednak Francis Lawrence postanowił uniknąć skojarzeń z marvelową Czarną Wdową i "Atomic Blonde". Zamiast więc na przejaskrawione i dynamiczne sekwencje, postawił na dystyngowany, kostiumowy dramat szpiegowsko-psychologiczny. Być może miał rację chcąc się odróżnić od dominującej obecnie formy. Aby jednak odnieść sukces przy przyjętej konwencji, potrzebował obsady, która będzie potrafiła owładnąć zmysłami widzów, której gry psychologiczne będą wciągające, sugestywne i wyraziste. A tego w "Czerwonej jaskółce" nie doświadczyłem.

"Miejska dżungla" okazała się filmowym nieporozumieniem. Choć - jak to zazwyczaj bywa - punkt wyjścia nie był znów taki najgorszy. Młody chłopak próbuje sobie poradzić z samobójczą śmiercią ojca. Nie jest to łatwe, stąd jego liczne eskapistyczne zachowania, czy to w świat wyobraźni, czy też do grona innych młodocianych życiowych rozbitków.

Smutne jest kino greckie. A przynajmniej ta jego część, która trafia do Polski. Wszystkie filmy opowiadają o kraju w rozpadzie, gdzie ludzie żyją wspomnieniami o świetlanej przyszłości, podczas gdy teraźniejszość jest beznadziejna, a przyszłość jawi się równie nieciekawie. Ponurość występuje w dwóch odmianach. Raz koncentruje się na gospodarczym upadku ("Płomień", "Park"). Innym razem na problemie z emigrantami. "Plac Amerikis" należy do tej drugiej kategorii. I w zasadzie wygląda jak brat bliźniak "Rozdzielnych światów".

Jakie szczęście, że mamy rodzinę i przyjaciół. Dzięki nim nie musimy się zajmować własnymi problemami, bo uwagę i energię poświęcamy na rozwiązywanie cudzych. Ta strategia działa jednak na krótką metę. Ponieważ ci, których problemami chcemy się zająć, również z niej korzystają. Efekt jest taki, że chcąc nie chcąc i tak trzeba się skonfrontować z tym, czego wolelibyśmy nie zauważać.

Aż trudno uwierzyć, że jeszcze nie tak dawno temu w samym środku Europy, kontynentu uważającego się za na wskroś cywilizowany, było miejsce, gdzie kobiety były w świetle prawa istotami drugiej kategorii. Do lat 70. (a w jednym z kantonów do początku lat 90.) kobiety nie miały w Szwajcarii prawa głosu. Nie mogły też decydować o losie dzieci. Ba, nie mogły nawet pójść do pracy, jeśli ich mąż nie wyraził na to zgody. "Boski porządek" to opowieść o tym, jak doszło do zmiany w prawie szwajcarskim. A wszystko to na przykładzie życia bohaterek w małym miasteczku.

Skoro "Ikar" zdobył Oscara, to znaczy, że nie był to zbyt dobry rok dla dokumentu. Nie powiem, film Bryana Fogela ogląda się dobrze, ale jest to atrakcyjność błyskotek pozbawionych większej wartości.

Widzę, że moda na opowiadanie o osobistych problemach i społecznie trudnych tematach przez pryzmat procedur różnych organów państwa, staje się zaraźliwa. Z Francji przedostała się już do Niemiec.

SPOILER Gdzieś na przedmieściach Londynu musi istnieć zapuszczona fabryka, w której przedpotopowa linia produkcyjna leniwie składa tragikomiczne filmy obyczajowe według zakurzonego schematu. "Do zakochania jeden krok" jest ewidentnie produktem tej fabryki.

"Lady Bird" to jeden z tych rzadkich przypadków, w których poszczególne elementy są świetne, a jednak ich suma nie daje równie świetnego wyniku końcowego. Jest to w dużej mierze spowodowane tym, że Greta Gerwig postanowiła zrobić kompleksowy film o dorastaniu, podczas gdy mnie w jej filmie interesował tylko i wyłącznie jeden wątek.

Belg kręci film mający pokazać koszmar życia w Syrii pogrążonej w odmętach wojny domowej. Po zwiastunie byłem nastawiony pozytywnie. Jednak mój entuzjazm dość szybko wyparował i pozostała we mnie jedynie cyniczna konstatacja, że "W czterech ścianach życia" jest filmem propagandowych, którego celem jest zmiana nastawienia publiki do syryjskich emigrantów będących politycznym problemem w całej Unii Europejskiej. Może intencje twórców były szlachetne i zapewne dobrze się stało, że ten film powstał. Jednak nie zmienia to mojej oceny obrazu. Ten film nie daje nawet dziesiątej części tego, co obiecuje.

Dochodzę do smutnego wniosku, że "Miłość Larsa" to jedyny film Craiga Gillespie'ego, który mi się będzie podobać. Do wszystkiego, co nakręcił później mam drobniejsze lub poważniejsze uwagi. A "Jestem najlepsza" podtrzymuje tylko złą passę, która trwa od czasu "Ramienia za milion dolarów".

Zaczęło się obiecująco. Kiedy Justin Simien pokazuje uczelnię, na której rozgrywa się akcja filmów, robi to w prosty i dobitny sposób. Zdjęcia zbiorowe najpopularniejszych kierunków i organizacji studenckich w tej podobno postępowej i otwartej dla wszystkich instytucji nie pozostawiają złudzeń. Nieformalna segregacja rasowa istnieje. Biali i czarni nie funkcjonują jako jedność. Oczywiście fakt, że na tych prezentacjach Azjatów i Latynosów jest jeszcze mniej niż Afroamerykanów, też się rzuca w oczy (ale to akurat reżyser zignoruje, bo nie stanowi to temat jego filmu).

Tran Anh Hung pokazał filmem "Wieczność", że nie jest najlepszą osobą do opowiadania kobiecych historii. To, co chciał osiągnąć w filmie, jest oczywiste dla każdego. "Wieczność" miało być medytacją nad życiem widzianym jako symbol nieskończoności. Obraz skupiony głównie na kobietach, opowiada o misterium jakim jest cykl narodzin, dorastania, tworzenia związków, macierzyństwa, śmierci, przemijania. Tyle tylko, że wszystko to w filmie wypada sztucznie i fałszywie.

Krystyna Wazówna to postać prawdziwa. Jej życiorys jest fascynujący i mógłby posłużyć za podstawę wielu filmów fabularnych. W czasach, kiedy kobiety pełniły podrzędną rolę, szczególnie w tak konserwatywnym kraju jak Szwecja, ona panowała nad jednym z największych imperiów europejskich epoki. Była lepiej wyedukowana od niejednego mężczyzny. Odrzucała role społeczne przypisane kobiecie. Pomimo swojego zachowania stała się ważną postacią dla władz kościoła katolickiego, kiedy abdykowała i porzuciła luteranizm. To wszystko jest jednak w filmie "Dziewczyna, która została królem" przypisem. Wygląda to tak, jakby reżyser z musu wspominał o większości tego, co składa się na jej biografię. Co oczywiście z łatwością bym mu wybaczył, gdyby tylko to, co zaoferował w zamian było równie fascynujące. Tak jednak nie jest.

To mógł być naprawdę ciekawy film o zbrodni i karze, rozliczaniu z wojenną przeszłością, a przede wszystkim o granicach nienawiści. Kiedy w pierwszej scenie widzimy duńskiego żołnierza bijącego niemieckiego żołnierza, widzimy pokłady bólu i wściekłości. Okupant został pobity, wynosi się z jego kraju. Bezsilność, którą czuł przez tyle lat patrząc, jak jego kraj ugina się pod jarzmem obcego panowania, w końcu może zostać odreagowana. Chwilę potem widzimy go, jak zostaje obarczony obowiązkiem dowodzenia grupą niemieckich jeńców. Mają rozminować plażę. A jest to zadanie piekielnie trudne. Na niewielkim skrawku ziemi jest zakopanych tysiąc min, a może nawet więcej. Początkowo duński oficer z okrutną obojętnością przygląda się cierpieniu swoich podopiecznych. Dzień po dniu przez wiele godzin narażają życie, muszą cierpieć strach, głód, choroby. Jak długo jednak można widzieć w nich bezosobowych wrogów, kiedy w rzeczywistości są to ledwie wyrośnięci chłopcy?

Daley i Goldstein chyba w końcu znaleźli na siebie sposób. Od czasu wpadki, jaką był "Niewiarygodny Burt Wonderstone" co jeden film, to mają lepszy. "Wieczór gier" to komedia pełną gębą. Nietrafionych żartów jest tu tyle, co kot napłakał. Prawie cały czas trzyma mocne, równe tempo. Już dawno główne hollywoodzkie wytwórnie nie zaoferowały równie udanej komedii (oczywiście nie licząc "Thora: Ragnarok").